Axit Axetic là một trong những chất hóa học đã xuất hiện rất lâu trên Trái Đất. Loại axit này được sử dụng, ứng dụng rộng rãi hầu như trong mọi lĩnh vực của đời sống. Vậy bạn đọc có ai chưa từng nghe qua loại axit này không? Hãy cùng tìm hiểu về chất axit hóa học này để hiểu nó được ứng dụng thế nào trong đời sống thường ngày nhé!
Tổng quan về axit axetic
Axit Axetic có công thức hóa học là CH3CO2H, chúng được biết là một chất hữu cơ có tính axit vô cùng mạnh mẽ. Đây là một chất hóa học được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau của đời sống do đã được sản xuất từ rất lâu đời trước đó. Nó có rất nhiều tên gọi khoa học khác nhau, ví dụ như: dấm, hydro axetat, acid acetic,…và rất nhiều tên gọi khác.
Axit axetic có những tính chất vật lý đặc trưng nào?
Loại axit này có tính chất vật lý riêng của nó, cụ thể đây là một loại chất lỏng không màu, không mùi và có vị chua và có thể hoàn toàn hòa tan được trong nước. Chất axit này cũng có khối lượng riêng đó là 1.049g/cm khối (I) và 1.266g/cm khối (s).
Loại axit này sẽ bị nóng chảy trên nhiệt độ là 16.5 độ C và có nhiệt độ sôi là 118 độ C (nhiệt độ sôi cao hơn H2O). Axit axetic có thể tan tốt trong xenlulozo và nitrocellulose. Ngoài ra, khi đun nóng chúng còn có thể hòa tan một lượng nhỏ cùng lưu huỳnh hay là photpho.
Acid acetic có những tính chất hóa học đặc trưng nào?
Do tính đa năng của mình nên axit axetic có rất nhiều tính chất hóa học hay phản ứng hóa học khác nhau. Hãy cùng tìm hiểu đó là những tính chất gì nhé!
Tính chất hóa học đầu tiên – Tính axit yếu
- Chất hữu cơ này tác dụng với oxit bazơ hoặc bazơ có thể tạo thành muối và nước. Phương trình phản ứng của nó như sau: CH3COOH + NaOH ⇛ CH3COONa + H2O
- Loại Axit này còn có thể tác dụng với kim loại H từ đó sẽ giải phóng được H2 . Phương trình phản ứng của nó được cho như sau: 2CH3COOH + CaCO3 ⇛ 2CH3COONa + H2
- Chất Axit axetic tác dụng với dung dịch axit yếu hơn cho ra phương trình hóa học sau: 2CH3COOH + CaCO3 ⇛ (CH3COO)2Na + CO2 +H2O
Axit axetic tác dụng với rượu có thể tạo ra este và nước
Phương trình axit phản ứng với rượu như sau: 2CH3COOH + HO-C2H5 ⇛ CH3COOC2H5 + H2O
Acid Acetic và phản ứng cháy trong Oxy
Axit axetic có phản ứng cháy trong Oxy và tạo ra những sản phẩm đó chính là CO2 và H2O. Chất hóa học này cháy trong trong Oxy và có phương trình phản ứng như sau: CH2COOH + 2O2 (cùng nhiệt độ) ⇛ 2CO2 + 2H2O
Làm sao để có thể điều chế axit axetic?
Axit axetic đã được điều chế ra rất nhiều chất khác nhau, trong cuộc sống thường ngày chúng ta rất dễ bắt gặp các chất được điều chế ra từ Acid Acetic, cụ thể như là:
- Khi điều chế trong phòng thí nghiệm người ta thường cho axit sunfuric được tác dụng với natri axetat để có thể thu được axit axetic. Phương trình phản ứng hóa học để tạo ra acid acetic này như sau:
2CH3COONa + H2SO4 (xúc tác với nhiệt độ) ⇛ 2CH3COOH + Na2SO4
- Hay người ta thường dùng đến phương pháp cho lên men dung dịch rượu etylic pha loãng để tạo ra dấm ăn. Chúng ta có phương trình tạo ra dấm ăn từ acid acetic cùng với rượu etylic được pha loãng như sau:
CH3CH2OH + O2 ⇛ CH3COOH + 2H2O
Ứng dụng quan trọng của hóa chất trong đời sống
Bởi vì đã được nghiên cứu và sản xuất ra từ rất lâu để phục vụ cho đời sống con người, nên Axit axetic đã được ứng dụng rộng rãi trong nhiều phương diện khác nhau, giúp ích và được con người sử dụng hàng ngày.
Acid Acetic được ứng dụng nhiều trong chế biến thực phẩm và đời sống
Ứng dụng này chắc hẳn là ứng dụng vô cùng gần gũi với con người chúng ta. Axit axetic còn có tên gọi trong ngành thực phẩm đó là dấm ăn. Dấm ăn được sử dụng ở rất nhiều món ăn được dùng như những nguyên liệu để chế biến nhiều món ăn khác nhau như gỏi gà, pha nước chấm chua ngọt, bò nhúng giấm,…các món cần tạo vị chua thanh.
- Một cách khác, trái cây lên men cũng có thể tạo ra loại axit này và được đóng hộp, bày bán ở rất nhiều siêu thị lớn nhỏ khác nhau.
- Đây cũng là một chất để dùng chế tạo thành hương liệu cho các loại thực phẩm thiết yếu khác (este axetat)
- Chất axit này còn có thể điều chế thành thuốc nhuộm vải, giúp màu vải giữ được độ bền và lên đúng màu vải muốn nhuộm.
Acid Acetic và ứng dụng của nó trong ngành hóa học
Trong ngành hóa học, ứng dụng của loại axit này chính là Monome vinyl axetat hoặc làm nguyên liệu trong ngành sản xuất sơn và polyme. Ứng dụng này hầu hết chiếm đến 40-50% tổng lượng mà loại axit này được tiêu thụ trên toàn cầu.
Axit axetic và ứng dụng của nó trong ngành y học
Khi cùng hóa chất trong chữa trị bệnh, bạn phải có chỉ định và hướng dẫn từ bác sĩ để có lộ trình sử dụng đúng, tránh gây ra những trường hợp đáng tiếc cho bản thân và người nhà nhé!
- Loại axit này có thể dùng như một loại nhỏ tai ở liều lượng nhỏ. Bạn chỉ cần nhỏ 3-4 lần trong ngày. Lưu ý là chỉ có thể nhỏ trong tai chứ không được nhỏ vào mắt hay nuốt đâu nhé!
- Chất axit này được điều chế thành thuốc bôi âm đạo. Bạn nên sử dụng loại axit này để vệ sinh âm đạo theo chỉ dẫn của bác sĩ phụ khoa. Rửa tay sạch sẽ trước khi sử dụng thuốc rửa âm đạo để tránh nhiễm khuẩn nhé!
- Loại axit này còn được điều chế thành thuốc để điều trị bệnh tiểu đường rất hiệu quả. Chính vì vậy mà người ta nói dấm ăn cũng có tác dụng giảm cân, tiêu đường và tiêu mỡ đó nha!
Acid axetic được dùng trong ngành thời trang
Có thể bạn không biết, nhưng acid axetic là một chất được đưa vào sử dụng trong dung dịch tạo mùi của nước hoa đấy!
Axit axetic liệu có nguy hiểm không? Lưu ý và bảo quản
Tuy Axit Axetic là một chất được phát triển và nghiên cứu để sử dụng trong đời sống con người, nhưng khi chúng ta đã sử dụng được là lúc mà loại axit này đã được điều chế để không gây hại tới con người. Trên thực tế Acid axetic ở dạng nguyên bản rất nguy hiểm. Khi bạn không hiểu gì về nó thì đừng tự điều chế loại chất này mà gây hại đến bản thân đấy nhé!
Những điều bạn cần lưu ý khi sử dụng loại axit này
- Khi sử dụng Acid acetic, bạn bắt buộc phải trang bị đồ bảo hộ như là găng tay, mũ, mặc quần áo dài tay
- Mang dụng cụ trợ thở nếu phải sử dụng loại axit này ở điều kiện không khí không tốt cho người dùng.
- Khi lỡ vô tình để chất axit này vào mắt, mũi, miệng phải nhanh chóng rửa sạch ngay để tránh biến chứng nặng hơn có thể dẫn đến mù hoặc bỏng, rát da và lưỡi,…
- Khi sử dụng để phục vụ trong y học bạn nên cân nhắc trước khi sử dụng và hỏi ý kiến từ các chuyên gia, bác sĩ mới có thể yên tâm sử dụng loại axit này lên cơ thể nhé!
Mách bạn cách bảo quản Acid Acetic đúng chuẩn an toàn
Để bảo chất hóa học này không có gì khó nhưng nó đòi hỏi ở bạn sự cẩn thận. Sau đây chúng mình xin “mách nhỏ” với bạn đọc cách bảo quản Acid Acetic an toàn.
- Cần cất cẩn thận Axit axetic ở nơi có nhiệt độ dễ chịu, tránh ánh nắng trực tiếp hoặc có nhiệt độ quá cao.
- Cần để xa những nơi có nguồn điện, gần mồi gửi, khí gas, khí đốt vì như vậy có thể phòng tránh cháy nổ.
- Nên cất dung dịch trong những thùng đựng kín và để ở nơi ít người lui tới nhất là trẻ em.
Để tránh xảy ra tai nạn đáng tiếc do acid acetic, bạn cần tuân thủ những lưu ý và cách bảo quản trên thật chặt chẽ.
Nên dùng Axit axetic như thế nào để đảm bảo an toàn?
Axit axetic là một chất khá khó dùng nhưng được dùng rộng rãi trong y học hiện đại. Nếu không cẩn thận, chúng ta sẽ khó có thể tránh khỏi những tai nạn khi dùng loại chất này. Vậy chúng ta nên sử dụng axit axetic trong y học như thế nào cho đúng?
- Khi dùng để nhỏ vào tai để vệ sinh tai bị nhiễm trùng, bạn nên nhỏ một ít dung dịch vào một miếng bông vừa với tai và nhét vào đó. Giữ nguyên chiếc bông được tẩm dung dịch trong chai trong vòng khoảng 1 ngày. Tốt nhất người dùng nên nhỏ thêm 3-5 giọt dung dịch vào phần bông đó để giữ ẩm và thời gian nhỏ lý tưởng là cách nhau 5 giờ nhé.
- Dùng làm dung dịch vệ sinh, thuốc bôi âm đạo và thường nên sử dụng vào mỗi ngày vào sáng và tối. Tuy nhiên, bạn chỉ được dùng dung dịch này khi có sự chỉ dẫn của bác sĩ chuyên khoa. Bạn chỉ được dùng cho mỗi âm đạo, không được uống và đưa vào cơ thể.
Bạn có thể gặp tác dụng phụ gì khi dùng CH3CO2H?
Đối với tất cả các chất hóa học, kể cả đã được điều chế thì khi sử dụng quá nhiều, không đúng chỉ định đều có thể có tác dụng phụ đi kèm, nặng hơn là tác hại ảnh hưởng nặng đến nhiều bộ phận trên cơ thể. Và axit axetic cũng chẳng phải là ngoại lệ. Vậy chúng ta sẽ gặp những tác dụng phụ nào khi sử dụng quá liều acid acetic?
- Con người rất dễ bị kích ứng mũi, cổ và cả họng nếu hít một lượng acid acetic đủ lớn.
- Nếu không may nuốt phải hệ tiêu hóa và thận, đường ruột sẽ bị ảnh hưởng rất nhiều, nghiêm trọng có thể dẫn đến tử vong.
- Sau một thời gian tiếp xúc quá lâu, người tiếp xúc rất dễ bị bỏng da, tấy đỏ hoặc mụn nước.
Kết bài
Mặc dù axit axetic rất gần gũi với đời sống của con người nhưng khi sử dụng người dùng vẫn luôn phải cẩn thận. Tuy nguy hiểm là vậy nhưng chúng ta vẫn không thể phụ nhận loại axit này đóng một vai trò rất lớn giúp, cải thiện và nâng cao đời sống. Chúng mình rất vui khi có thể chia sẻ tới bạn đọc kiến thức khoa học về loại axit rất đỗi thân quen này, cảm ơn các bạn đã theo dõi đến cuối bài viết!
