Hàn the là một chất hoá học có tính sát khuẩn cao giúp kéo dài thời gian bảo quản. Hiện nay, hợp chất này được sử dụng rất nhiều trong các nhà máy, xí nghiệp sản xuất do nó có đặc tính sát khuẩn nhẹ lại làm cho các sản phẩm tinh bột, cá, thịt trở nên hấp dẫn hơn. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn thông tin về loại hóa chất này nhé!
Hàn the là gì?
Hàn the là một loại muối Borax Natri thường tồn tại ở dạng tinh thể trong suốt hoặc bột trắng. Chúng khá mềm, không mùi, có vị ngọt và hơi cay, hoà tan trong nước rất tốt. Khi để ra ngoài không khí khô, hợp chất sẽ dần bị mất nước và trở thành khoáng chất tincalconite màu trắng như phấn. Thông thường, Borax thương phẩm được bán ra bị mất nước một phần.
Đây là loại hóa chất công nghiệp thực phẩm khá phổ biến được sử dụng tương đối rộng rãi trong các nhà máy, xí nghiệp và cơ sở sản xuất. Hàn the khi dùng trong thực phẩm sẽ giúp kéo dài thời gian sử dụng và bảo quản.
Hợp chất này được sử dụng trong thực phẩm vì tính chất sát khuẩn nhẹ, làm cho các sản phẩm tinh bột, thịt, cá, …dai và hấp dẫn hơn. Công thức hóa học của thuốc hàn the là Na2O4B7.10H2O. Đây là một hợp chất Natri Borax ngậm 10 phân tử nước. Trong hóa học, Borat còn có các chất như:
- Borat khan hay còn được gọi là têtraborat natri khan và có công thức hóa học là Na2O4B7.
- Borax pentahydrat có công thức hóa học là Na2O4B7.5H2O.
- Borat decahidrac có công thức là Na2O4B7.10H2O.
Công dụng nổi bật của hàn the
Hàn the từ lâu đã được sử dụng rộng rãi trong công nghiệp, nông nghiệp, dược phẩm và thực phẩm, nghiên cứu khoa học cũng như trong cuộc sống hàng ngày. Sau đây là những công dụng mà hợp chất này mang lại trong các lĩnh vực.
Công nghiệp sản xuất
Borax Natri được sử dụng trong công nghệ luyện kim và chế tác vàng bạc. Bên cạnh đó, bột Borax Natri còn được dùng để sản xuất men sứ, một số vật liệu chịu nhiệt, bột giặt và một số loại chất tẩy rửa, kính chống nấm và đánh bóng bề mặt kim loại.
Hỗn hợp của borat và clorua amoni (NH4Cl) được sử dụng như là một chất trợ chảy khi hàn các hợp kim chứa sắt. Nó giúp hạ thấp điểm nóng chảy của các oxit sắt không mong muốn và cho phép nó chảy ra. Ngoài ra, Borat cũng được trộn với nước làm chất trợ chảy khi hàn các kim loại quý như vàng, bạc. Nó làm cho que hàn nóng chảy và chảy tràn lên các mối nối cần thiết.
Nông nghiệp
Với một lượng nhỏ, nguyên tố Bo thúc đẩy sự phát triển của cây trồng, đặc biệt là trong quá trình ra hoa, đậu quả, nảy chồi và phát triển rễ. Tuy nhiên, cây trồng trên đất có nhiều Borat Natri thường còi cọc, năng suất giảm và nhanh bị thoái hóa. Động vật cũng chỉ cần một lượng rất nhỏ nguyên tố boron.
Trong phòng thí nghiệm
Borax Natri được sử dụng làm chất đệm trong phân tích bộ gen ADN tại phòng thí nghiệm. Ngoài ra còn phân tích sắc phổ hoặc tạo dung dịch nhũ để hòa tan các hóa chất khác trong nước.
Các cơ sở y tế
Trong y tế, hàn the được dùng để sản xuất một số dung dịch sát khuẩn ngoài da hoặc niêm mạc và thuốc tẩy uế. Bên cạnh đó, hợp chất này còn dùng để diệt khuẩn và diệt côn trùng như kiến, gián, bọ chét,…
Lương thực, thực phẩm
Tác dụng của hàn the trong thực phẩm là giúp hạn chế lên men, diệt khuẩn, chống nấm mốc,…Giúp cho thực phẩm tươi lâu, có màu sắc bắt mắt, tăng độ dẻo dai của một số thực phẩm như giò chả, hủ tíu, bánh tráng,…
Trong sinh hoạt hằng ngày
Nhiều người thường dùng hợp chất này để đánh bóng xoong, nồi, chảo. Hợp chất còn có tác dụng tiêu diệt nấm mốc trong nhà, diệt khuẩn lược và các bàn chải nhựa, khử trùng cho nơi ở của thú cũng, dùng để tẩy sạch toilet,…
- Diệt côn trùng: Bạn chỉ cần trộn hợp chất với đường rồi đổ lên giấy, sau đó đặt giấy này vào những nơi kín như kẹt, hóc tủ trong nhà. Những loại côn trùng sẽ ăn dẫn đến ngộ độc và tử vong ngay lập tức.
- Đánh bóng xoong nồi: Rắc hợp chất vào ngâm vài phút, sau đó dùng nước rửa chén rửa sạch, các vết dầu mỡ sẽ bị đánh bay, xoong nồi sẽ sạch bóng.
- Diệt nấm mốc trong nhà: Pha với một ít nước rồi dùng hỗn hợp này bôi lên chỗ nấm mốc để qua đêm, sáng hôm sau lau sạch lại chỗ mốc.
- Dùng để tẩy bồn cầu: Rắc hàn the vào bồn cầu để qua đêm rồi dùng chổi cọ bồn cầu lại, bồn cầu sẽ được tẩy rửa.
Nguy hại của hàn the đến sức khỏe con người
Hàn the có thể là một chất hữu ích nếu được sử dụng đúng cách. Tuy nhiên, hiện nay có rất nhiều người vì lợi nhuận mà lạm dụng hợp chất gây ra rất nhiều nguy hại cho người sử dụng. Lĩnh vực bị lạm dụng nhiều nhất là công nghiệp thực phẩm vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người. Vì vậy, trong ngành lương thực – thực phẩm, hàn the là chất bị Bộ Y tế Việt Nam cấm sử dụng.
Cũng vì có khả năng diệt khuẩn, nấm mốc nên nhiều tiểu thương lạm dụng ngâm thực phẩm với liều lượng lớn nhằm tăng lợi nhuận, giúp thịt, cá, giò, chả… tươi lâu, dẻo và dai hơn. Dùng liều lượng lớn có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người, cụ thể như sau:
Nhiễm độc hàn the
Khi ăn phải thực phẩm có chứa hàn the, cơ thể con người có thể đào thải được khoảng 70%, phần còn lại tích tụ trong các cơ quan nội tạng. Khi lượng hợp chất này lên tới 5g sẽ gây ngộ độc cấp tính và mãn tính, thậm chí có thể dẫn đến tử vong.
Làm đau bụng và tiêu chảy
Đối với những người có dạ dày yếu, khi ăn thức ăn có chứa hàn the sẽ dễ gây tiêu chảy, nôn mửa và các triệu chứng khác. Theo thời gian, nó có thể tích tụ trong gan, khiến gan bị tổn thương và suy yếu.
Gây trầm cảm và suy thận
Hàn the có tác dụng kích thích hệ thần kinh và có thể gây trầm cảm, đặc biệt khi thận phải lọc nhiều chất độc trong hợp chất lâu ngày có thể làm suy yếu và phá hủy chức năng thận.
Ảnh hưởng đến thai nhi
Nếu phụ nữ đang mang thai, hàn the cũng được bài tiết qua sữa mẹ và nhau thai, gây hại cho thai nhi. Đối với trẻ em ăn thức ăn có loại chất này trong thời gian dài, tác hại này sẽ tăng dần và ảnh hưởng đến sự phát triển, đặc biệt là ở trẻ em khi trưởng thành.
Các loại thực phẩm hay chứa hàn the
Hiện nay, hàn the bị lạm dụng khá nhiều trong sản xuất thực phẩm vì hợp chất này làm tăng độ ngon giúp thực phẩm dai, giòn hơn và bảo quản được lâu ngày hơn. Sau đây là những thực phẩm mà nhà sản xuất hay lạm dụng như:
- Bánh giò, chả lụa, giò thủ (giò lụa), chả bò, nem.
- Các loại bánh phở, bún khuôn, bún sợi.
- Bảo quản thịt gia súc, gia cầm, thủy sản, hải sản.
- Những loại gia vị, trường hợp này thường xảy ra nhầm lẫn khi để loại chất này cạnh những phụ gia vị.
Làm thế nào để phân biệt thực phẩm có chứa hàn the?
Trong thời buổi nhiễu nhương hiện nay, người dùng cần biết rõ và nắm được một số cách nhận biết thực phẩm chứa hợp chất này hay không để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình. Một số cách sau đây bạn có thể dùng:
- Dùng tăm bông tẩm nghệ: Với cách này, tăm bông tẩm nghệ sẽ nhanh chóng chuyển từ màu vàng của nghệ sang màu đỏ khi phát hiện thực phẩm có chứa hàn the vì hợp chất này là một dạng muối kiềm.
- Khứu giác: Một thực phẩm sạch sẽ có mùi thơm tự nhiên trong khi thực phẩm chứa loại chất này sẽ có mùi thơm nồng hơn.
- Thị giác: Giò, chả không chứa chất bảo quản sẽ có màu trắng hồng và có nhiều lỗ khí trên bề mặt.
- Vị giác: 3 cách trên mà vẫn không xác định được khi đã thử, bạn hãy thử dùng vị giác của mình. Nếu như thực phẩm dai, giòn quá đà và mất tự nhiên thì có thể đã có trộn chất hóa học này làm chất bảo quản.
Ảnh hưởng của hợp chất tới sức khỏe người sử dụng
Sau khi đã tìm hiểu hàn the là gì và những công dụng mà hợp chất này mang lại, tiếp theo hãy cùng tìm hiểu xem hợp chất này có độc hay không và ảnh hưởng tới sức khỏe người sử dụng như thế nào nhé!
Hàn the là chất có độc
Hiện nay, hàn the đang là một chất bị cấm sử dụng trong các loại thực phẩm tại Việt Nam. Đây là một hợp chất có độc và có thể ảnh hưởng tới sức khỏe người sử dụng. Hợp chất này được sử dụng rất nhiều trong công nghiệp nhưng khi sử dụng sai liều lượng, chúng có thể gây ảnh hưởng rất lớn tới sức khỏe người dùng. Theo các chuyên gia, chỉ cần dùng quá 5 gam trở lên là đã có thể dẫn tới tử vong.
Sức khỏe của người dùng bị ảnh hưởng như thế nào?
Khi dùng hàn the với liều lượng thấp có thể gây ra các triệu chứng ngộ độc mãn tính. Bên cạnh đó, nó cũng sẽ ảnh hưởng đến gan, thận của người sử dụng. Điều này sẽ gây ra các triệu chứng biếng ăn và suy nhược. Hợp chất sẽ rất khó để bị đào thải khi được đưa vào cơ thể. Mà ngược lại, nó sẽ từ từ tích tụ trong gan. Đến khi lượng tích tụ một lượng borat đủ lớn sẽ gây tác hại mạn tính.
Đối với phụ nữ đang mang thai, hợp chất này có thể đào thải qua sữa, đặc biệt là qua rau thai. Từ đó gây ra độc và tạo những ảnh hưởng không tốt cho thai nhi. Đối với trẻ em thì tác hại sẽ tăng dần theo thời gian và gây ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ. Đặc biệt đối với trẻ em đang trong tuổi trưởng thành.
Kết luận
Bài viết trên đây là tổng hợp thông tin về hàn the dành cho các bạn. Hợp chất này cũng có những công dụng riêng, nên bạn cần tìm hiểu để sử dụng cho đúng cách. Bên cạnh đó, bạn cũng cần lưu ý về những tác hại mà loại chất này mang đến để bảo vệ cho sức khỏe bản thân và gia đình.
